Kirk R. Cowardbéy, Tiến sĩ chuyên ngành vật lý trị liệu (OTD) đồng thời là giáo sư trợ giảng tại Trường Cao đẳng Coleman. Ông làm việc với TIRR-M.H -Trung tâm xuất sắc của Đại học West về Quản lý Phù bạch mạch, Mất chi và Phục hồi chức năng Ung thư ở Houston, Texas. Và trước đây đã từng làm việc tại Phòng khám chăm sóc vết thương, Hyperbaric và Lymphedema của Bệnh viện Memorial Hermann. Cũng là thành viên của ABWH, Hội đồng chữa lành vết thương của Mỹ, ông đã có bài chia sẻ về những kinh nghiệm của mình trong việc chữa lành hiệu quả vết thương phù bạch mạch.
(Lưu ý, bài viết mang một số hình ảnh về vết thương lở loét, bạn nên cân nhắc trước khi đọc)
Những bệnh nhân phù bạch mạch thường cảm thấy rất khó khăn trong việc tìm kiếm một địa chỉ hay một bác sĩ chuyên khoa phù hợp để chữa lành vết thương cho mình. Họ thường đấu tranh về mặt thể chất, tình cảm và tâm lý xã hội. Họ có thể đã bị chẩn đoán sai trong một thời gian rất dài, và ngay cả khi được chẩn đoán, họ cảm thấy rất khó khăn khi kết nối với nhà trị liệu về bạch huyết, người có thể cung cấp chính xác loại hình chăm sóc phù hợp.
Bệnh nhân bị phù bach mạch với biến chứng vết thương lở loét
(Đặc biệt, ở Việt Nam hiện nay hầu như không có tổ chức hay cộng đồng những người phù bạch mạch để có thể giúp đỡ, tư vấn cho họ chính xác những gì cần phải làm. Ngoài những người bác sĩ chuyên khoa về lĩnh vực này thì có rất ít những nơi có thể trang bị đầy đủ kiến thức về chăm sóc vết thương cho những bệnh nhân phù bạch mạch.)
Thêm vào đó, các vết thương phù bạch mạch có thể nặng mùi, khó chịu và rất khó xử lý. Điều này có thể làm giảm sự nhiệt tình của các chuyên gia trị liệu trong việc nâng cao kiến thức về chăm sóc vết thương.
Hiểu về loét và tổn thương bạch huyết
Một người bị phù bạch mạch có thể có hệ thống miễn dịch ở những vùng bị ảnh hưởng có thể không hoạt động bình thường. Họ cũng có nhiều khả năng bị viêm mô tế bào. Họ thường bị tổn thương mô và thay đổi da gây khó chịu và làm cho họ cảm thấy xấu hổ.
Phù bạch mạch gây ra một loạt các thay đổi về da theo thời gian. Da mỏng đi, giảm tính toàn vẹn, tăng tính thấm, và cuối cùng phát triển thành vết loét. Đồng thời, da của người bệnh ngày càng kém khả năng chữa lành do sự phát triển mô mới bị cản trở.
Loét chân rất phổ biến kèm theo phù bạch mạch và phát triển do van yếu và suy giảm, gây ra trào ngược tĩnh mạch. Điều này có thể liên quan đến tình trạng ứ trệ tĩnh mạch, là một loại suy tĩnh mạch mãn tính khiến máu đọng lại hoặc đóng cục trong tĩnh mạch.
Theo thời gian, các vết thương bạch huyết tích tụ thành tắc nghẽn nghiêm trọng đến mức việc chữa lành gần như bị tổn hại hoàn toàn. Bất kể nguyên nhân vết thương của họ là gì, bệnh nhân có thể phải đối mặt với những thay đổi trên da vĩnh viễn. Tuy nhiên, nếu có biện pháp can thiệp sớm trước khi thời điểm này quay trở lại, bệnh nhân có thể trải qua một kết quả điều trị tốt hơn.
Vết loét ở bệnh nhân bị phù bạch mạch
Chữa lành vết thương bạch huyết bằng liệu pháp nén
Liệu pháp nén là một trong những phương pháp điều trị tốt nhất dành cho những người bị phù bạch mạch. Nó làm giảm lượng phù nề trong khu vực vết thương và tiếp nhận máu giàu oxy để thực hiện “phép thuật” chữa bệnh của nó.
Khi bác sĩ trị liệu bắt đầu điều trị bằng phương pháp nén, mô của bệnh nhân trở nên dễ tiếp nhận với lưu lượng oxy tăng lên. Mặc dù cần có thời gian để thấy kết quả từ các phương pháp điều trị bằng phương pháp nén, thời gian chữa lành tổng thể cho các vết thương bạch huyết có thể giảm đi hàng tháng thông qua việc sử dụng liệu pháp nén.
Phương pháp băng nén cho bệnh nhân phù bạch mạch
Kinh nghiệm lâm sàng với việc chữa lành vết thương
Tiến sĩ đã có chia sẻ về 2 trong số những bệnh nhân của ông đã đạt được kết quả tích cực nhờ can thiệp liệu pháp Bạch huyết phức hợp (CLT- Complex Lymphatic Therapy) như sau:
Bệnh nhân 84 tuổi, bị phù bạch mạch nguyên phát nặng
Bệnh nhân 84 tuổi này có một vết thương dài 3 cm x 12 cm x 0,3 cm ở chi dưới bên phải & 32,5 cm x 11 cm. Các vết thương đã dày và bệnh nhân này đã được chăm sóc vết thương khoảng 11 năm.
Đối với bệnh nhân này, chúng tôi đã sử dụng kết hợp thuốc điều trị tích hợp, khử trùng và nén. Chỉ sau 8 tháng, bệnh nhân xuất hiện với những vết thương bề ngoài có kích thước khoảng 1 cm x 1 cm x 0,1 cm. Bệnh nhân đã được xuất viện đến bệnh viện khác do chấn thương không liên quan. Bệnh nhân có điều kiện được chuyển sang liệu pháp duy trì với FarrowWrapⓇ Classic (được thiết kế để điều trị phù chân từ mức độ trung bình đến nghiêm trọng do rối loạn tĩnh mạch, bạch huyết và các chứng sưng khác. Được làm từ cotton, polyester, nylon và spandex.)
FarrowWrapⓇ Classic, thiết bị dùng để hỗ trợ chăm sóc và điều trị cho bệnh nhân phù bạch mạch
Bệnh nhân 85 tuổi, một người hút thuốc bị phù bạch mạch thứ phát
Bệnh nhân 85 tuổi này hút thuốc lá lâu năm, bị sưng tấy hơn 20 năm và bị loét ứ tĩnh mạch mãn tính. Có một vết thương dài 7 cm x 5 cm x 3 cm ở khu vực ác tính bên trái với mùi hôi nồng nặc và dịch chảy ra nhiều.
Chúng tôi đã thực hiện can thiệp CLT trong 14 tháng, yêu cầu băng ép, MLD (dẫn lưu bạch huyết bằng tay), tập thể dục, dùng thuốc tại chỗ và NPWT (Trị liệu vết thương bằng áp lực âm). Chúng tôi cho bệnh nhân này xuất viện với hướng dẫn sử dụng tất ép, FarrowWrapⓇ Classic, và một thiết bị khí nén.
Khuyến nghị CLT để chăm sóc bệnh nhân phù bạch mạch
Mặc dù cần một bác sĩ trị liệu có kinh nghiệm để xử lý những vết thương lở loét ở bệnh nhân phù bạch mạch, bất kỳ CLT (Người được chứng nhận phù bạch huyết trị liệu) nào cũng có thể thực hiện chăm sóc vết thương cơ bản và băng ép cho hầu hết bệnh nhân phù bạch mạch. Ngoài ra, những người được chứng nhận phù bạch huyết trị liệu nên cung cấp cho bệnh nhân ba lựa chọn điều trị:
- Thay quần áo đơn giản
- Kết nối lớp tiếp xúc trực tiếp với vết thương
- Lớp hấp thụ thứ cấp không tiếp xúc trực tiếp vết thương
“Với tư cách là nhà trị liệu, điều quan trọng đối với chúng tôi là cung cấp phương pháp tiếp cận đa ngành liên quan đến y tá chăm sóc vết thương và / hoặc bộ phận chăm sóc vết thương. Chúng ta nên cung cấp dịch vụ thay băng và quản lý băng trong cùng ngày để giảm thiểu thời gian chi mà không có liệu pháp nén gradient.” – Tiến sĩ Kirk R. Cowardbéy cho biết.
Hãy nhớ rằng thời gian bổ sung mà không có liệu pháp nén có thể dẫn đến:
- Tăng tắc nghẽn
- Khu trú quan trọng của vết thương
- Tổn thương thêm đối với hệ bạch huyết khỏe mạnh
- Nhiễm trùng mô tế bào
Nếu bệnh nhân không thể tự chăm sóc vết thương, hãy giới thiệu bệnh nhân đến một CLT (người được chứng nhận phù bạch huyết trị liệu) có trình độ chuyên môn chuyên về chăm sóc vết thương và có thể thực hiện bất kỳ thao tác nào sau đây, nếu cần:
- Cung cấp các thay đổi từ đơn giản đến phức tạp
- Đề xuất các biện pháp tăng cường chế độ ăn uống
- Thực hiện gỡ rối không phẫu thuật
- Tuân theo các giao thức nén tiêu chuẩn
- Sử dụng các phương pháp nén thay thế khi cần thiết
- Cung cấp liệu pháp nén gradient nhiều lớp khi cần thiết
Tiến sĩ chia sẻ: “Tôi muốn khuyến khích tất cả các nhà vật lý trị liệu cho những bệnh nhân phù bạch mạch tìm hiểu càng nhiều càng tốt về cách điều trị vết thương phù bạch mạch. Ngoài ra, tôi kêu gọi các nhà trị liệu có cách tiếp cận nhân ái đối với những bệnh nhân đang phải đối mặt với những thách thức hàng ngày của bệnh phù bạch mạch. Theo thời gian, tôi tin tưởng rằng nhiều bác sĩ trị liệu sẽ tiếp tục đạt được chứng chỉ chăm sóc vết thương và cung cấp các dịch vụ chăm sóc vết thương cơ bản mà những bệnh nhân hiện nay rất cần.”
Nguồn:
The Lymphatic Education & Research Network (LE&RN), MASSACHUSETTS GENERAL HOSPITAL
https://lymphaticnetwork.org/symposium-series
https://www.phlebolymphology.org
Liên hệ với chúng tôi để được tư vấn trực tiếp nếu bạn còn băn khoăn hoặc muốn biết thêm chi tiết:
Tiến sĩ – Bác sĩ Nguyễn Văn Phùng
724 Sư Vạn Hạnh, Phường 12, Quận 10, Tp Hồ Chí Minh
Điện thoại: 090.27.27.138